Op zondag 7 oktober 2018 heet Bert Altena iedereen welkom in het nieuwe seizoen.

Elga Muller leest het openingsgedicht ‘Hoop’ voor:

De weg van de hoop

Diep in onszelf dragen we hoop:
als dat niet het geval is,
is er geen hoop.

Hoop is de kwaliteit van de ziel
en hangt niet af
van wat er in de wereld gebeurt.

Hoop is niet te voorspellen of vooruit te zien.
Het is een gerichtheid van de geest,
een gerichtheid van het hart,
voorbij de horizon verankerd.

Hoop
in deze diepe krachtige betekenis
is niet hetzelfde als vreugde
omdat alles goed gaat
of bereidheid je in te zetten
voor wat succes heeft.

Hoop is ergens voor werken
omdat het goed is,
niet alleen omdat het kans van slagen heeft.

Hoop is niet hetzelfde als optimisme
evenmin overtuiging
dat iets goed zal aflopen.
Wel de zekerheid dat iets zinvol is
afgezien van de afloop,
het resultaat.

(Auteur onbekend; geïnspireerd door leven en werk van Václav Havel)

Daniëlle Hirsch, directeur van Both Ends, houdt een boeiende lezing met powerpoint (bijgevoegd) over de rol die Nederland in de wereld kan spelen en die zij op dit moment werkelijk speelt.

frank lodder fotografie

Ze begint met een filmpje over optische illusies. Hoewel we kunnen zien dat het draaiende hoofd van Charlie Chaplin hol is van binnen, vullen onze hersens die holte zo op dat er een normaal gezicht ontstaat. Wij zijn zó gewend de wereld te zien zoals we gewend zijn dat wij ook niet in staat zijn te zien wie we zijn.
Veel Nederlanders denken dat we op veel gebieden al behoorlijk goede prestaties leveren, maar als je goed kijkt valt dat tegen.
Vanuit de Verenigde Naties is het voornemen geformuleerd om in 2030 de 17 Sustainable Development Goals te halen (zie powerpoint hieronder en hier). Die doelen kunnen alleen worden gehaald wanneer we als samenleving wezenlijk veranderen. Daarbij is het belangrijk te beseffen dat duurzame doelen veel breder zijn dan alleen klimaat, milieu en energie.
Lang gold het uitgangspunt: de rijken helpen de armen. Dat heeft onvoldoende resultaat gehad. Er is veel meer te behalen uit een samenwerking op basis van gelijkheid. Iedereen zou iets moeten doen aan en uit zichzelf.

Omslag van beleid kan alleen als er geld voor beschikbaar is, dus arme landen hebben de minste mogelijkheden. Hoe gaan we zorgen dat het niet steeds dezelfde partijen zijn die een bovenmatige prijs betalen voor duurzame vooruitgang?
Hoe wapenen we ons tegen de gevolgen van klimaatverandering? Dan moet de CO2-uitstoot worden gereduceerd. Dat is nodig, want bij klimaatveranderingen zijn het opnieuw de armste landen die de hoogste prijs betalen. Daardoor wordt de ongelijkheid verder vergroot. Een voorbeeld zijn vrouwen in Indonesië. Door de toenemende droogte moeten zij steeds verder lopen om schoon water te bemachtigen. Bij rampen hebben zij minder toegang tot informatie en er zijn bovendien weinig vluchtmogelijkheden.
Hoe gaan we de gevolgen van klimaatverandering samen aanpakken?

We dienen te beginnen met het nakomen van internationale afspraken. Nederland kan hierin veel verder gaan dan zij tot nog toe deed. ‘Je kan er niets tegen doen’ en ‘Nederland is klein en kan het niet alleen’ zijn de argumenten die vaak worden aangehaald en die maken dat we erin blijven hangen. Hoop leidt tot actie, volgens Daniëlle met verwijzing naar de tekst van het begin.
Heleen de Coninck heeft een gloedvol interview gegeven in de NRC over poging de opwarming van de aarde beneden de anderhalve graad te houden.
Het brengt ons bij de vraag: ‘Wat kan ik zelf doen?’

Daniëlle maakt onderscheid tussen drie sferen.
In de sfeer van bezorgdheid, voelen we ons vaak machteloos bij alle grote problemen die er zijn.
In de sfeer van controle, hebben we tenminste het gevoel dat we doen wat in ons bereik ligt.
Maar de tussenliggende sfeer, de sfeer van beïnvloeding, gebruiken we te weinig. We kunnen meer doen dan we denken, als David tegen Goliat.
Het gaat niet alleen om minder vlees eten, minder vliegen, goede spullen in de supermarkt kopen, van bank wisselen. Het gaat ook om politieke en grote economische keuzes. Nederland is de 17^e economie van de wereld en alleen al daardoor hebben wij veel invloed op wat er in de wereld gebeurt.
Waar verdienen wij als land ons geld mee? Dat doen we met:

• olie en gas en de export daarvan
• landbouw en ontbossing;
• grote vleesproductie.

Al deze sectoren vergroten juist de CO2-uitstoot, terwijl die omlaag moet. Nederland scoort slecht op alle lijstjes met klimaatpunten, duurzame energie en dergelijke. Onze regering noemt zich de groenste regering ooit, maar het polderoverleg laat vooruitgang hierin stagneren. De Rotterdamse haven is erg invloedrijk. Onze ecologische voetafdruk is veel groter dan in de rest van Europa en die voetafdruk groeit nog steeds. Dat komt door de landbouw, en door Rotterdam als oliehaven en Amsterdam als kolenhaven. Nederland is daarnaast een belastingparadijs.
Nederland zou een klapper kunnen maken door in te grijpen in diverse van deze zaken, maar Nederland heeft veel baat bij het huidige handelssysteem waarin bedrijven worden beschermd tegen overheidsingrijpen. Wat kunnen we doen, is het systeem uitdagen. Leg het parlement vragen voor, bijvoorbeeld om het fossiele budget inzichtelijk te krijgen. Pensioenfondsen beleggen nog steeds in fossiele brandstoffen. We kunnen reageren naar ons pensioenfonds, je kunt van bank wisselen, je kunt een parlementariër bij jou uit de stad benaderen.

Na deze gloedvolle lezing wordt de aanwezigen uitgenodigd op papier te zetten wat zij zouden willen en kunnen doen en dat levert een scala aan mogelijkheden op:

• Fossielvrij Actief ondersteunen
• Duurzaam met voedsel omgaan (bv inmaken en drogen), minder vlees eten
• Omgeving inlichten (bv kinderen, collega’s, vrienden)
• Fietsen, lopen, met de trein
• Auto delen, elektrisch rijden
• Wijkvoedselbossen
• Is economische groei wel nodig?
• Maar we willen geen windmolens in onze achtertuin
• Energieverbruik Assen fossielvrij en duurzaam
• Onderzoeken wat in je huis duurzamer kan, minder machines, minder afval
• Verandering in denken en leven
• Dieselauto’s afschaffen
• Landbouw circulair maken
• Meedoen aan acties tegen grote bedrijven
• Geen genetisch gemanipuleerd voedsel eten
• Producten uit eigen tuin eten
• Lokale politici benaderen
• Kleding kopen die verantwoord is gemaakt (milieu en werkomstandigheden)
• Economisch denken vervangen door klimaatdenken
• Onze toekomst is vooral voor onze kleinkinderen

Kees Richters brengt ons allemaal in beweging door ons op te laten staan bij het lied:

Er komen andere tijden

Mensen word wakker, voordat het te laat is!
Mensen vooruit, wrijf je ogen eens uit.
Zoals het nu gaat kan het niet blijven,
Kom in beweging, neem nu een besluit.

Refrein:
Wil je niet opstaan,
dan blijf je maar liggen,
Moet je maar weten
wat er van komt!

Zeg niet: ach ja, het zijn donkere tijden,
Zeg niet: nu ja, het is iemands wil,
Zeg niet: altijd was er onrecht en lijden
Nu zijn er andere tijden op til.

Refrein:
Wil je niet opstaan,
dan blijf je maar liggen,
Moet je maar weten
wat er van komt!

Jij die er toe doet, zal ’t licht weer doen dagen,
Kom overeind, want de nacht is voorbij
Weg nu met dat wat geen licht kan verdragen;
maak door de puinhoop een weg voor mij vrij !

Wil je niet opstaan,
dan blijf je maar liggen,
Moet je maar weten
wat er van komt!

(Te vinden in de bundel: “Geroepen om te zingen”)

Tryanka Westra wordt hartelijke bedankt voor haar bijdrage van het afgelopen seizoen. Helaas lukt het ook dit keer niet het filmpje af te spelen, maar gelukkig kan ze haar column nogmaals voorlezen.
Gerard Alberts toont vervolgens een filmfragment uit de film ‘Amadeus’ uit 1984, waarin in een korte scene de grote componist Salieri zijn meerdere erkent in zijn rivaal Mozart bij het zien van diens partituren, waardoor de rollen zijn omgedraaid: wie voor klein werd gehouden, wordt groot; wie zich groot waande, erkent zijn meerdere in de ander.
Bert sluit de ochtend af en dankt alle aanwezigen voor hun komst.
Op 2 december is de volgende Zin-in-Zondag-bijeenkomst: het thema is dan ‘Voltooid leven’ met als gastspreker Annemarieke van der Woude.

(P.S. Mocht u de powerpoint willen ontvangen, omdat de afbeelding te klein is, neemt u dan even contact op met Zin-in-Zondag!)