Op zondag 3 februari 2019 is het thema ‘Gevoelig’ en Marianne Vanderveen heet iedereen welkom, in het bijzonder Esther Bergsma en Sophie Postma.  Er zijn tot verrassing van de organisatie veel meer mensen dan verwacht, namelijk zo rond de honderd, en dat is een mooie start van de bijeenkomst.


Sophie Postma draagt haar gedicht voor:

De taal die ik spreek
Ik vind het moeilijk voor de groep te spreken,
ontelbaar veel ogen op mij gericht.
Ik spreek liever in het klein, met z’n tweeën,
anders word ik roze in mijn gezicht.

Alle ogen richting de luidste,
om mij heen geklets en gegil,
de meester roept,
een tas door de lucht
en ik, wat doe ik?
Ik ben stil.

Je ziet mij staren uit het raam,
alsof ik zit weg te dromen.
Maar van binnen zie ik heel veel beelden,
daar waar mijn gedachten stromen.

Ik spreek niet veel,
maar ik heb wel veel te zeggen.
Als ik goed heb geluisterd,
dan stel ik liever een vraag.

Maar in gesprek met mijzelf
voer ik hele discussies,
ben ik zo fel als het zijn kan
en zeker niet traag.

Alsjeblieft, kies je woorden zorgvuldig,
het doet mij pijn als je slordig bent.
Ik praat soms liever met handen en voeten,
als een ander de taal die ik spreek niet kent.

Sophie J. Postma

Esther Bergsma houdt een uiteenzetting met powerpoint over het onderwerp: Hoogsensitiviteit.
Hoogsensitiviteit is een begrip dat langzaam meer bekendheid krijgt. De schatting is dat 4 op de 20 mensen hoogsensitief zijn; dat is op een bevolking van 17 miljoen Nederlanders 3,4 miljoen. Hoewel dat een enorm aantal is, lijkt het onderwerp nog taboe. Veel hoogsensitieve mensen nemen de oordelen van hun sociale omgeving over: ‘Je bent zo verlegen’, ‘zo stil’, ‘niet daadkrachtig’, ‘te zacht’, ‘zo ingewikkeld als je zo gevoelig bent’. Dit kan leiden tot een negatief zelfbeeld en een gevoel tekortschieten. Hoogsensivitieve mensen zijn gevoelig voor prikkels en verwerken die diepgaand.

Zij nemen via de zintuigen sterker waar, waardoor allerlei indrukken veel heftiger binnenkomen en als overprikkeling worden ervaren. In het boek van Esther Bergsma, ‘Hoogsensitieve kinderen’, en in het boek van Elaine Aron, ‘Hoogsensitieve personen’, worden deze eigenschappen vanuit een positieve invalshoek benaderd. Een viertal belangrijke aspecten van hoogsensitiviteit ziet er zo uit:

1. Hoogsensitieve mensen nemen diepgaand en verfijnd waar.
2. Ze voelen emotionele stemmingen goed aan, hebben vaan een groot inlevingsvermogen en kunnen zich daarom goed in anderen verplaatsen. Ze zijn vaak zorgzaam en behulpzaam.
3. In hun omgeving nemen ze ook de kleine details waar, dingen die anderen wellicht ontgaan.
4. Hoogsensitieve mensen zijn gevoelig voor hun sociale context. Bij introverte mensen is in het middelpunt van de aandacht staan heel lastig. Extraverte mensen hebben daar minder problemen mee, maar kunnen wel moeite hebben alle indrukken te verwerken.

Hoe verwerken hoogsensitieve mensen al deze prikkels?

• Via de stop-en-check-methode: tijd nemen om alles te verwerken, alvorens te reageren
• Via de optimale-optie-ambitie: zoeken naar een keuze of oplossing die voor de groep als geheel en voor iedereen in die groep de beste is (met als risico: eigen belangen niet genoeg gewicht geven, te grote verantwoordelijkheid voelen voor het resultaat, laag zelfbeeld omdat er altijd wel mensen ontevreden zijn)

In de kern is hoogsensitieviteit positief. Mooie eigenschappen die eruit voortvloeien:

1. Creatief denken
2. Rechtvaardigheid
3. Weloverwogenheid (kan tot ‘tragere’ besluitvorming leiden)
4. Verantwoordelijkheid
5. Verbanden zien
6. Analytisch denken
7. Zelfreflectie (kan tot faalangst leiden)

Een hoogsensitief persoon is als een orchidee: groeien lukt niet overal en bij een slechte standplaats of verzorging dreigt verpietering. Als de plek goed is, komt een hoogsensitief persoon prachtig tot bloei! Met deze woorden sluit Esther Bergsma haar lezing af.

Kees Richters vertelt over zijn kleinzoon die bijzondere gedachten en gesprekken deelt met zijn opa en zingt het lied:

ALS JIJ ER ZIJN MAG
Tekst / Muziek: Crux

Als jij er zijn mag, zo maar er zijn mag
gewoon omdat jij dat graag wil.
Als jij mag lachen, mag kijken genieten,
gewoon omdat jij dat graag wil:
Ben jij die ene,  geweldige ene, fantastische ene,
ontroerd staan wij stil…

Esther roept de mensen in de zaal op het taboe op hoogsensitiviteit te doorbreken door erover te praten en de oude beelden over overgevoeligheid weg te gooien en nieuwe beelden en talenten ervoor in de plaats te zetten.
Alle bijdragen en vragen worden op een groot papier verzameld:

• Omdat emoties langzamer verwerkt worden, zou het mooi zijn als je getraind wordt om de emoties op een goede manier aan te horen, dus niet direct in huilen uitbarsten of boos worden.
• Ik herken in de lezing: je gauw aanpassen aan de ander, vaak jezelf ondergeschikt houden, je verantwoordelijk voelen voor je omgeving en voor andere mensen. Inderdaad ook eerst nadenken en dan doen en beslissen. Ook emoties komen langzaam binnen of worden langzaam verwerkt. Het is net of er een muur is die doorbroken moet worden.
• ‘Te gevoelig’ = inlevingsvermogen en zorgzaamheid; ‘te stil’ = weloverwogen!
• Ik stond/sta liever achter het podium dan erop. Ik ga nu bij een toneelstuk optreden.

• Opmerkzaam is niet hetzelfde als hoogsensitief, of wel?
• Vroeger bleef ik stil. Nu durf ik me te uiten. En verder: herken ik me in (bijna) alles.
• Op sociale vlak: faalangst = weloverwogen, verantwoordelijkheid, sfeergevoelig.
• Vroeger: waar denk je aan? Waarom zeg je niets? Gevolg: ik sloeg dicht. Nu vraag ik even rust om iets te overwegen en uit me dan.
• Beelddenken, sferen, kleuren, gevoelens beleven tijdens het lezen. Dromerig zijn. Eigen maken van subtiliteit. Onderbuikgevoelens die uitkomen.
• Gepast gevoel van eigenwaarde
• Wat ben ik blij dat Sophie het blozen noemde in haar gedicht. Wat heb ik daar als kind (en nu nog een enkele keer) last van gehad. Om te horen dat het bij hoogsensitiviteit hoort is voor mij positief!
• Combinatie: HSP – ADD. Combinatie: HSP – ADD – Hoogbegaafdheid. Hoe werkt dit?
• Ik dacht altijd dat ik een hardere huid moest hebben. Nu weet ik dat de zachtheid mijzelf en de ander iets moois brengt.
• Alle eigenschappen herkende ik wel. Las ook het boek: ‘Hooggevoeligheid’ van Susan (Marletta Hart? Mijn toevoeging (anne)) Vind het nog altijd moeilijk in een groep het woord te voeren. Opmerking van mijn moeder vroeger als ik niet gevraagd werd op schoolfeest: ‘Kruip dan ook niet zo achteraan!’ Nogal eens lopen verstand en gevoel uiteen (bijvoorbeeld bij: ‘Trek het je niet aan!’).
  

• Sterk rechtvaardigheidsgevoel
• Er werd gezegd: ‘Je moet harder worden.’ Mijn gevoel zei: ‘Dat kan ik niet.’ Nu denk ik dat de veelheid aan emoties me juist leerde bij mezelf te blijven en te verwerken.
• Tijd nodig om aan iets te wennen. Angst voor consequenties. Nu: geaccepteerd dat ik tijd nodig heb om iets te verwerken. Ik neem er de tijd voor, geduld.
• Bang, verlegen, gevoelig voor lawaai
• Waardering: als introducée in vrijgezelle vereniging viel mij het gebrek aan sociale contacten en warmte onderling mij meteen op tijdens diner. De voorzitter nam mijn feedback ter harte. Mede hierdoor is de vereniging nu opener. Ik zie dingen vaak meteen; dit wordt niet altijd op waarde geschat, ondanks goede intenties.
• Hoeveel eigenschappen moet je ‘aanvinken’ om hoogsensitief te zijn? Iedereen herkent er wel een paar, denk ik.
• Niet direct kunnen reageren is niet erg fout maar weloverwogen. ‘Hou eens op met dat gejank’ is onmacht om om te kunnen gaan met mijn gevoeligheid. Hoe ontleer je je faalangst en aangeleerde overlevingsmechanismes?
• Hoe ga ik om met hoogsensitieve mensen?
• Wennen in de speeltuin (dit komt van één van de kinderen)
• Ik kreeg vaak het gevoel en ook soms te horen, dat ik moeilijk deed, zweverig was. Sinds mijn pensioen heb ik veel gesprekken over zelfreflectie en zingeving. Ik omarm mijn gevoeligheid nu.
• Hoe sluit je je af voor te veel indrukken?
• Ik lette als kind sterk op of iedereen het naar de zin had in ons grote gezin. Nu zie ik dat als verantwoordelijkheid en zorgzaamheid.
• Je bent wie je bent, wie je bent is goed.
• Vroeger heel stil: ziekte vader. Tijdens lerarenopleiding: extravert HSP.
• Is vaak tegen mij gezegd: je ziet het niet goed. Talent??? Zit nog in het proces.
• Langer nodig om gebeurtenissen tot me door te laten dringen.
• Talenten kunnen benutten. Het kost veel energie. Hoogsensitief.nl

Er worden heel wat vragen gesteld door de zaal en Esther beantwoordt ze. Een aantal conclusies:
Op de vraag of mannen en vrouwen hun hoogsensitiviteit verschillend uiten, antwoordt Esther dat eigenschappen gelijkelijk zijn verdeeld tussen mannen en vrouwen, maar dat het aan de omgeving en de opvoeding ligt in hoeverre de eigenschappen tot ontwikkeling komen.
Op de vraag hoe hoogsensitiviteit onder de aandacht kan worden gebracht antwoordt Esther dat je kunt vertellen op welke manier je anders reageert. Niet iedereen ziet en ervaart op dezelfde manier, maar we kunnen elkaars verschillen respecteren.
Uit dieronderzoek blijkt dat het voor de overleving van de groep belangrijk is dat een deel van de populatie behoedzaam is, naast een meer impulsief deel. Dat vergroot de kans op overleving.
Hoogsensitiviteit heeft niets met intelligentie te maken. Hoogbegaafdheid heeft wel gelijkenissen met hoogsensitiviteit. Hoogsensitiviteit en autisme hebben in gedrag wel wat overeenkomsten maar er is een verschil in inlevingsvermogen. De hoogsensitieve mens kan alle details koppelen aan het grotere geheel, voor iemand met autisme is dat moeilijker en blijven veel dingen meer losse details.
En hiermee sloot Esther haar aandeel in de ochtend af, en met de opmerking dat er in het late voorjaar een nieuw boek van haar uitkomt.

Kees Richters zingt nog een lied:

WEK MIJN ZACHTHEID WEER
Tekst: Huub Oosterhuis / Muziek: Kees Richters

Wek mijn zachtheid weer
geef mij terug,
de ogen van een kind.
Dat ik zie wat is
en mij toevertrouw
en mijzelf mag zijn…

Gerard Alberts vertoont een filmfragment uit de film ‘Eternal Sunshine of the Spotless Mind’.
Marianne Vanderveen sluit de bijzonder succesvolle, geslaagde en lange ochtend af met de conclusie dat er voor iedereen vast nog veel stof tot nadenken is. In april is iedereen weer welkom, dan met het thema van de Maand van de Filosofie, ‘Ik stuntel, dus ik ben’, met Diederik Stapel als gastspreker.

Voor wie mee wil met de (gratis) ‘Natuurverstillingswandelingen’ van Jan van Assen: mail naar positievegeest@outlook.com ! De wandelingen zijn op dinsdag, donderdag en in het weekend.