Bert Altena opent de bijeenkomst en heet iedereen welkom bij de start van het twaalfde seizoen. De bijeenkomst wordt in samenwerking met Vrijzinnig Assen gehouden in het gebouw van het Apostolisch Genootschap.

De culturele bijdragen zullen deze morgen worden verzorgd door Egbert Hovenkamp en Kees Richters.
Het thema van vanmorgen is een knipoog naar 4 oktober Dierendag.

(Klik HIER om de livestream te bekijken)

Egbert Hovenkamp draagt het gedicht ‘Ik wou dat ik een vogel was’ van Simon Vinkenoog voor.

Stephan Huijboom spreekt vanmorgen over: Ik zeg dieren dag, een onderwerp dat hem na aan het hart ligt. Zijn weg van een vleesrijk menu naar een plantaardige leefstijl is 11 jaar geleden begonnen door de uitlating van zijn vegetarische vriendin tijdens het eten: ‘besef je wel dat je een dood dier op je bord hebt liggen?’

Deze opmerking bleef in zijn hoofd hangen en hij besloot na enige tijd dat het al een hele verbetering zou zijn slechts één keer in de week vlees te eten. Gaandeweg kreeg hij een andere kijk op het eten van vlees. Hij begon zich verbonden te voelen met de dieren die hij at, en vroeg zich af of dagelijks vlees eten normaal is. Ons gebit is meer ingesteld op plantaardig voedsel. Gorilla’s en chimpansees, voor meer dan 90% verwant aan de mens, eten bijna geen vlees. In de prehistorie at de homo sapiens nauwelijks vlees.

Jonathan Safran Foer vraagt zich in zijn boek: ‘Dieren eten’ af of we ook dieren zouden eten als we wisten hoe ze op ons bord terechtkomen.

In de bio-industrie verblijven de dieren in onnatuurlijke levensomstandigheden en leven veel korter dan in de natuur. Een koe kan 20 jaar worden maar in de bio-industrie leeft ze maar een paar jaar.

Een varken leeft daar maar een paar maanden, een kip slechts enkele weken.

In de natuur zijn koeien, varkens en kippen groepsdieren, zij wandelen, spelen, tonen sociaal gedrag. In de bio-industrie is hier geen enkele mogelijkheid voor en is de eenzaamheid heel groot.

Zijn afschuw hierover transformeerde zich tot een vorm van liefde voor deze dieren.

Filosofe Iris Murdoch stelt dat liefde bewonderen en aandacht geven is. Liefde leert ons wat waar en goed is.

Hans Alma (hoogleraar psychologie en zingeving) formuleert het zo: ‘Je kunt niet kapot maken wat je liefhebt’.

Liefde heft het ‘zelf’ op en doet het opgaan in een grotere zaak.

Uiteindelijk kost het minder moeite om helemaal te stoppen met vlees.

Stephan laat een youtubefilmpje zien hoe mensen eerst een klaargemaakt stukje worst aangeboden krijgen en daarna geschokt reageren als ze zien dat een biggetje moet sterven voor die worst.

Het laat mensen zich realiseren dat het stukje vlees van een levend wezen afkomstig is dat daarvoor is doodgegaan.

Ons verantwoordelijkheidsgevoel wordt groter als we ons realiseren waar ons vlees vandaan komt. Dan wordt het geen ‘wat’ maar ‘wie’. Een persoon.

Het toekennen van een persoonlijkheid aan dieren vermenselijkt hen niet.

Dierethicus Willem Vermaat schrijft in Waarom we geen hondenmelk drinken: “Dierenemancipatie gaat niet om de vermenselijking van dieren, maar om het erkennen van de belangen die dieren hebben op basis van hun eigen aard.” Dieren die we als eetbaar zien worden in onze taal vaak tot ‘ding zonder gevoelens’ gemaakt. Ze worden met andere woorden ‘verdinglijkt’ en kunnen bijvoorbeeld worden ‘geruimd’. Alsof het om levenloos puin of rommel zou gaan.

Psychologe Melanie Joy schreef het boek: ‘Waarom we van honden houden, varkens eten en koe dragen, en introduceerde de term: carnisme: het plaatsen van dieren in hokjes als ‘eetbaar’ (dus met minder liefde_ en uitsluitend ‘aaibaar’ (met veel liefde).

Yuval Noah Harari geeft aan hoe we door carnisme leren inzien hoe we zelf kunnen bijdragen aan een duurzame wereld met meer compassie.

Iris Murdoch zegt: ‘Liefde is het uiterst moeilijke besef dat iets anders dan jezelf echt is’.

Door bewustwording kunnen we verschuiven van ‘carnisme is de gangbare praktijk’ naar ‘vegetarisme en veganisme is het nieuwe normaal’.

Vlees eten heeft een aantal grote nadelen: bewerkt vlees kan kankerverwekkend zijn, de ammoniakuitstoot kan een pandemie veroorzaken, de grote hoeveelheden toegediende antibiotica zijn niet gezondheidsbevorderend, 75% van de beschikbare landbouwgronden zijn nodig voor begrazing en veevoer, de intensieve veehouderij stoot veel methaan uit, dat het klimaat in twintig jaar 86 keer krachtiger doet opwarmen dan CO2, de stikstofuitstoot kan alleen dalen door een krimpende veestapel. (dit woord alleen al…..)

De tijd die ons rest om met maatregelen de opwarming van de aarde nog enigszins in de hand te houden is niet zo lang meer.

In dit jaar 2022 is alles bezig in beweging te komen, het is het tijdperk van de omwentelingen. Het carnisme staat ter discussie.

Liefde houdt ons en de wereld staande. In turbulente tijden houdt liefde ons overeind.

Jenny Hval zingt erover in Lions:

Liefde voor natuur en dieren is menselijk, zo niet goddelijk.

Kees Richters zingt het lied: Om liefde gaan wij een leven. Deze tekst staat in de Zinwijzer.

Hij begint voor zichzelf vandaag naar een andere richting dan carnisme uit te zien.

Reacties uit het publiek:

• Huisdieren als katten eten vlees. Het is hun aard, hun spijsverteringsstelsel vraagt vlees. Daarin hebben zij geen keuze. Wij mensen kunnen op grond van onze spijsvertering wel kiezen.
• Als mensen zien waar vlees vandaan komt vergroot dat de kans dat vegetarisme gewoon wordt en carnisme ongewoon.

Ook dit soort lezingen vergroot ons bewustzijn. Als de veranderende norm zichtbaarder kan worden gemaakt verschuift de richting.

• Veganisten gebruiken geen dierlijke producten. De koe moet elk jaar een kalf krijgen om de melkstroom op gang te houden. Gebruik plantaardige melk.
• De supermarkt kan meer sturen in het voedselaanbod: meer vleesvervangers, minder vlees.
• Grote religies hebben ook spijswetten en vastenregels. Zij kunnen ook een grote rol spelen.
• Biologisch vlees blijft een doodgegaan dier en is dus eigenlijk halfhartig.
• Vitamine B12 wordt onder andere toegevoegd aan vleesvervangers en plantaardige melk, kijk op het etiket.
• Vleesvervangers lijken nu nog erg op vlees, er zijn wel kookboeken die daarin een stap verder gaan.

Bert bedankt Stephan voor de boeiende lezing. Marian van der Beek biedt Stephan een bloemstuk aan.

Egbert draagt zijn ter-plekke-poëem voor.

De volgende bijeenkomst is op 11 december 2022. Tabitha van Krimpen zal dan spreken over: Burn-out en zingeving.