Op zondag 3 april vindt de vierde bijeenkomst plaats van het Zin-in-Zondag-seizoen. Het thema is ‘Heel de mens’. Na een openingsgedicht, voorgelezen door Zwanie van Rij, krijgt Suhela Pluijmers het woord.
Ze vertelt over wat stress met ons doet, bijvoorbeeld als je voor een groep moet spreken en wat nerveus bent. Je krijgt het wat warmer, je bloeddruk gaat omhoog, je hart pompt sneller, je darmfunctie vertraagt en je gaat misschien wat zweten. Het zijn allemaal gevolgen van het feit dat je je op zo’n moment niet veilig voelt. Allerlei gebeurtenissen kunnen dit soort signalen oproepen; het is een fysieke reactie op herinneringen die in je lichaam zijn vastgelegd op eerdere momenten in je leven.
We hebben in zo’n geval een aantal opties. Stel je voor dat er een leeuw de zaal binnenkomt. We kunnen vechten met het dier, of we kunnen besluiten te vluchten. (Kees roept vanachter de piano dat hij het mooie dier zou willen aaien!) Een derde optie is dat je bevriest, ofwel in de hoop dat je niet al te zeer hoeft te lijden als je bijvoorbeeld de maaltijd wordt van een roofdier, ofwel in de hoop dat je aanvaller zijn interesse in jou verliest en weggaat.
Een ander aspect van ons lichaam is hoe we informatie opnemen via de zintuigen. Sommigen vinden het prettig om aangesproken te worden via taal, anderen houden meer van beweging of van visuele stimulans. Om hiermee te oefenen, vraagt Suhela iedereen om goed op de stoel te gaan zitten en diep in te ademen. Wat doet dat met je? Wat voel je? Kun je het waarnemen zonder er iets van te vinden en een oordeel te hebben over je eigen gevoel? Je adem is er gewoon; die is zoals die is. Hoe reageerde je op de informatie over stress? Wilde je wel voelen wat het met je deed? Kun je voelen hoe heel je lichaam reageert op dit soort vragen, in je hoofd, je borstkas, je buik en armen?
We kijken naar een filmpje van een baby die op de grond ligt en zich vrij mag bewegen. Als baby leren we via ons lichaam en nog niet via onze gedachten. Het lichaam is het instrument waarmee je de wereld verkent. De baby voelt dat en rolt en kruipt en heeft er plezier in. Uit de reacties van de aanwezigen blijkt dat we via onze spiegelneuronen de neiging hebben om mee te doen met wat de baby probeert.
In de het werk van de 17e-eeuwse filosoof Descartes komt het belang van de geest en het denken naar voren en hij was de oorzaak van wat wel wordt genoemd ‘de mind-body-split’. Bij hem kreeg het denken zó veel nadruk dat het belang van het lichaam ondergeschikt raakte. Tegenwoordig zien we weer beter dat het lichaam het voertuig is van de geest en dat we die twee niet kunnen scheiden, omdat ze sámen het organisme vormen.
We geven bijvoorbeeld via ons lichaam aan waar onze grenzen liggen en wanneer we ons door de nabijheid van de ander in ons hoofd bedreigd voelen. Komt iemand fysiek te dichtbij, dan zullen we op een subtiel niveau vluchten (terugdeinzen) of vechten (de ander van ons af duwen). Lukken beide strategieën niet, dan stijgt de stress rap: het lichaam spant de spieren en verstijft. De soepele beweeglijkheid gaat verloren. Suhela laat aan de hand van de powerpoint zien hoe de belangrijkste functies van het brein werken.
Hierna luisteren we naar het door Kees gezongen en gespeelde lied ‘Voor goed gemaakt’ van Herman Verbeek.
We praten nog verder over wat bij stress een bron van ontspanning kan zijn en er komen veel suggesties uit de zaal: muziek, fietsen, chocola eten, een sigaretje roken, sporten, douchen, de natuur, samen eten, de sauna en humor. Ook niks doen en stilte kunnen een waardevolle bron zijn om je aan te laven en weer tot rust te komen. We doen nog een tweede oefening en gaan van hoofd tot voeten, van top tot teen, om alles heel langzaam en met aandacht te bewegen en te voelen.
Aansluitend vertelt Falko Wolters, collega van Alex Aalders, over zijn bloemarrangement. Hij heeft vier vazen gemaakt, die min of meer de vier jaargetijden van het leven voorstellen: blauwe druifjes symboliseren de geboorte en het jonge leven. Een boeket met rozen die langzaam in bloei komen, stelt de adolescentie voor. De derde vaas, met rozen, kastanjetakken, volop bloeiende gerbera’s en mooi bladgroen, representeren het volwassen leven. Dit stuk is het hoogste, omdat veel mensen in deze levensfase veel hoogtepunten bereiken op allerlei vlakken van het leven. Tot slot is er een mooie bos met bloeiende forsythia en andere takken, waaronder hazelaar, magnolia en bosbes. In de laatste levensfase is er nog nabloei, maar het verlies van kleur is nakende.
Na nog wat vragen uit het publiek zingt Kees vol elan, zonder piano en zonder microfoon, uit volle borst en op aanstekelijke wijze het lied ‘Mensch, durf te leven!’ van Dirk Witte (uit 1917).
Bert rondt de bijeenkomst af en we kijken uit naar de slotbijeenkomst van het seizoen, die op 5 juni 2016 in het Duurzaamheidscentrum in het Asserbos zal plaatsvinden. Nadere informatie hierover volgt te zijner tijd via de website, www.zin-in-zondag.nl , en via andere kanalen. Tevens vraagt Bert aandacht voor de activiteiten in het kader van de Maand van de Filosofie. De agenda hiervoor is te vinden op www.metaforumassen.nl. Zin-in-Zondag is onderdeel van dit overkoepelende forum voor cultuur, debat en bezinning. Diverse mensen blijven nog wat napraten over de ontmoeting en graag heten we iedereen ook de volgende keer weer welkom!